Some of the previous works of UGATLahi

Gloria Manananggal, 2007

A depiction of Gloria Macapagal Arroyo as a mythcal blood-sucking monster witch resembled the president’s vampire-like greed for wealth.

Gloria Kapit-tuko, 2005

UGATLahi depicted President Macapagal Arroyo as “Gloriang Tuko”. This gigantic lizard clinging greedily at a replica of Malacañang Palace. The effigy stood 9 ft high and 15-ft long. This represented the voracious and relentless will of PGMA for power.

Erapzilla, 2000

While Godzilla was showing in cinemas, UGATLahi Artist Collective made one of its earliest effigies alike. During the peak of the protest against former President Joseph ‘ERAP’ Estrada, Erapzilla was created.

The making of an effigy

The burning of an effigy takes only a few minutes; the process of making one takes weeks.

It takes more than skill and passion to build a remarkable effigy that will bring forth the message. Patience, creativity, and teamwork will play a huge role on making this complex structure.

The making of an effigy starts with a concept and a theme.

I interviewed Max Santiago of UGATLahi to tell us more about their craftsmanship and this year’s effigy. According to him, they developed a concept in coordination with the Bagong Alyansang Makabayan (BAYAN).

The artists meet to brainstorm the image and then come up with studies. A final study will be chosen for the actual production.

Carpenters play a major role on building the intricate framework of the effigy. Mang Naldo is the group’s ever-reliable carpenter and has been recognized as an honorary UGATLahi member.

After the completion of the framework, painting and aesthetics will be taken care by the artists, giving it the finesse look that will make the message clear through the visual content implied by the effigy. The production of the effigy will take at least about a week to finish.

This year’s effigy is dubbed Dutertrain—a play on Duterte’s TRAIN Law policy that has been in the center of protests and the ire of the public. Visually, it is not only about the TRAIN Law, but also Duterte’s “three wars” – war on drugs, Martial Law in Mindanao and militarization in the countryside – as one tram will depict extrajudicial killings and fascism and the other the trampling of our sovereignty with US and China’s incursions in the country.

But why are effigies burned after every program?

According to Max, burning the effigies is a symbolic action for the hate and condemnation of protesters. Aside from tradition, burning of the images signifies the resolve of the people to put an end to an unjust regime.

It is important to hear at the end of this article the role of artists in the people’s struggle. Jaime Calma, head of this year’s effigy production for UGATLahi had this to say:

Through Ugatlahi, the skills and talents of every artists are used to emancipate the people from the dehumanizing chains of oppression in our society. They become instruments of social awareness and weapons against injustice in times of crisis. If you are interested to join UGATLahi, you can check their Facebook account for more details and see more of their artworks.

The Dutertrain will be seen at the United People’s SONA mobilization on July 23. Rally starts at the University Avenue of UP Diliman at 12nn.

The Dutertrain will be seen at the United People’s SONA mobilization on July 23. Rally starts at the University Avenue of UP Diliman at 12nn.

The post UGATLahi: Art in times of crisis appeared first on Manila Today.

On July 23, on the day the Philippine President delivered his third annual socio-economic report, thousands of people took to the streets to show the real state of the nation.

Dubbed the United People’s SONA, groups from different political affiliations, including those from the worker, peasant, church, youth, and indigenous sector, marched along Commonwealth near Batasang Pambansa where Duterte gave his speech.

We asked one very simple question to the people we interviewed: “Bakit ka sumama sa protesta para sa SONA ni Duterte?”

Pepito Mendoza, 65, magsasaka

“Umaasa akong makarinig ng magandang balita.”

Nieves, myembro ng Pamalakaya National Federation of Small Fisherfolk Organizations in the Philippines

Doble ang hirap para sa mga kababaihan. Sila ‘yung taga-budget ng kita ng pamilya. Sa isang araw, may P185 o P200 ang madadala nila sa bahay nila . Itong mga munting sahod na matatanggap ng asawa nila tsaka ‘yung mga sariling kita ng mga maliliit na mga mangingisda, para magkatugma sa pangangailangan ng pamilya, ang nanay ‘yung naghahanap ng pantustos. Naglalabada siya, nagkakatulong siya o iniwanan ‘yung bata niya. Nagiging yaya siya sa ibang mga bata o nagtitinda-tinda, nag-aangkat ng isda, kung saan apektado rin sila sa konting kita sa mga mangingisda dahil maraming [kaagaw na] malaking vessels sa laot. Triple ang nararanasan nilang pagod.

Ka Wilmer, cargo forwarder sa Retiro

Nandito ako para ipakita kay Duterte na marami nang naghihirap sa kanyang administrasyon, lalo na mga manggagawa. Hindi niya tinupad ang kanyang pangako n’ung iluklok siya na wakasan ang endo. [Ngayon] lahat ng binoto siya ay hindi na sang-ayon, marami nang nagugutom, pinapayagan niyang itaas ang bilihin pero ang sahod ay makunat. Marami nang nagsasalita para alisin si Duterte.

Ka Maris, dating saleslady sa SM

Unang sabak ko sa pakikibaka ay noong 2003 na nag-strike ang mga manggagawa ng SM. Noong 1980s kung kailan nagsimula akong nag-sales lady sa SM, P19 lang ang arawang sahod. Isa ako sa 243 manggagawang tinanggal ng SM dahil sumama kami sa welga. Simula noong natanggal ako, nagpasya akong maging full-time na organisador ng mga manggagawa para ipaglaban ang kanilang mga karapatan sa paggawa. Kaya ako nandito ngayon.

Ka Sonny, Central Luzon Aeta Association

Kaya kami sumama dito para iparating ang aming mga isyung kinakaharap gaya ng Balog-Balog Dam, New Clark City, Aboitiz Power Plant, at y’ung pagtambak ng sundalo sa amin sa Tarlac sa Balog-Balog, ang 50th IB at 48th IB ng AFP. Kaya sumama kami dito para ipanawagan sa Presidente na palayasin ang mga militar sapagkat nakakasagabal sa aming mamamayang katutubo ang mga sundalo. 

Segundo Melung, Lumad mula sa Mindanao

Isa sa mga ipinaglaban namin ay ‘yung ipahinto na ‘yung martial law sa Mindanao. Sobrang naaapektuhan ‘yung mga kababaihan doon sa amin kase binabastos sila ng mga military.

Manilyn Gantangan, 18, Grade 10 student sa eskwelahang Lumad

Isa akong estudyante na sumama [upang] iparinig at makiisa sa pakikipaglaban ng pambansang minorya para ipanawagan kay Presidente Digong na sana po patalsikin na siya sa kanyang posisyon. Nananawagan din kami na suportahan ang mga Lumad schools at itigil na ang martial law sa Mindanao.

Nanette Castillo, mother of Aldrin Castillo who was killed in Oplan Tokhang

Nanette addressed the crowd together with other mothers whose children lost their lives to the government’s war on drugs.

Buhay pa ba tayo? [Crowd answers back]. Pero araw-araw pinapatay nila ang mga anak at asawa namin. Kami ay nabibilang sa mga maralitang lungsod. Kabilang kami sa nahihirapan sa pagtaas ng mga bilihin, lalo na sa pagpataw ng TRAIN. Karamihan sa amin ay nagtitinda, construction worker, namamasura, naglalabada. Alam namin ang kahulugan ng kahirapan at kagutuman. Pero imbes na droga, mga anak namin ang pinapatay sa gera kontra-droga.

Ka Jimmy, 78, jeepney driver

Gusto ni Duterte na i-phase out ‘yung mga jeep namin. ‘Pag wala na kaming jeep, wala na kaming imamaneho, wala na kaming hanapbuhay. Marami na siyang napatay na mga adik, puro adik na lang pinapatay niya pati tambay. Pati kami malapit na rin niyang patayin. ‘Pag wala na kaming jeep, papatayin na niya kami.

Cleo, senior citizen

Yung pinagawang pabahay ng NHA [National Housing Authority] doon sa amin nakatiwangwang nalang, ngayon hinihiling nalang namin na ipamahagi na lang sana sa mga mahihirap na mamamayan o ibigay na lang din siguro sa amin sa mababang presyo, ‘yung kaya lang namin sana. Dalawang taon na namin ‘yan nilalakad, napirmahan na ng presidente. Ngayon pagdating sa NHA pinagpasa-pasahan na lang kami, nakarating na kami NHA main, NHA Bagong Silang, NHA ng Bulacan. [Sabi ng NHA], ‘Punta muna kayo doon, punta muna kayo dito’. Hindi nila pinakikinggan yung hinihiling namin.

Cynthia N. Rejidor, 66, naninilbihan sa St. John Mary Vianney, Antipolo

Kaya ako sumama dahil napagmasdan ko ang mga kamaliang ginagawa ng kasalukuyang gobyerno lalo na ang mga taong pinapalayas sa kani-kanilang lupa. Ako naman, bilang taga-simbahan, nagkampo kaming lahat, pati pari at saka mga mananalangin dahil minura ni Pangulong Duterte ang Panginoon. ‘Yun ang dahilan, kaya, fight!

Mimi Alipio, peasant advocate

Gusto kong makiisa sa laban ng mga magsasaka. At ibalita rin sa mga kababayan natin na maraming bilang na ng magsasaka ang namatay sa administrasyong Duterte. Nandito rin ako para ipaglaban ang solidarity para sa iba’t ibang sectors.

The question may have been plain and straightforward, but the answers we received are not.

In the two years since Duterte took oath, 163 people have become victims of political killings. Of this number, 106 come from the indigenous and peasant sector in Mindanao as leaders of national minority groups forward their fight against plunder of their ancestral domain to favor international mining corporations.

The government’s war against illegal drugs continues to target the poor as the number of dead has reached 23,000. Duterte himself said in his SONA that the war on drugs is “far from over” and that it will be “relentless” and “chilling”.

The media is not safe, either; 12 journalists have been killed in the line of work under the Duterte administration.

Labor leaders, church workers, and activists who were illegally and arbitrarily arrested number 509, with 179 arrested under Duterte.

Almost 500,000 peasants and indigenous people have been uprooted from their communities because of heavy militarization in their communities.

The numbers are still increasing, and many cases remain unreported.

On the economic front, most workers are still on contractual basis. Jollibee Foods Corporation hires 14,000 contractual employees while PLDT has 8,000 which, only very recently, the two companies dismissed to circumvent the labor department’s orders to regularize the workers.

Duterte remains defensive towards the government’s tax reform program, despite many poor Filipinos trying to cope with rice shortage and high prices of food and fuel products.

Three Supreme Court petitions have been submitted so far to stop the implementation of the Tax Reform for Acceleration and Inclusion Law, while Duterte in his SONA hopes to sign Package 2 before the year ends.

No, the reasons why tens of thousands attended the protest can never be simple. As Bagong Alyansang Makabayan’s Renato Reyes said:

Nandidito tayo hindi lamang para sa ating mga sarili. Nandidito tayo para sa mga hindi makapunta dito sa Commonwealth. Nandidito tayo, tumitindig, para sa mamamayan ng Marawi na nadurog ang kanilang kabuhayan at mga buhay. Nandidito tayo para sa daan-daang mga Lumad na mga bakwit, hindi makabalik sa kanilang mga komunidad dahil sa militarisasyon. Nandidito tayo para kay Sister Patricia Fox na pinapalayas ng gobyernong ito. Nandidito tayo para sa 500 mahigit na political prisoners na nakakulong dahil sa mga gawa-gawang kaso. Nandidito tayo para sa mga kamag-anak ng mga biktima ng extrajudicial killings na hindi natin makasama, pero kaisa natin sa labang ito.

If the price of progress in the eyes of the government is bloodshed and suffering, then for the people it is dissent right in the face of tyranny.

The post IN PHOTOS: State of the Nation appeared first on Manila Today.

Sa pag-angat ng mga karatula, pagwagayway ng mga bandera, at pag-alingawngaw ng mga boses ng mamamayan, hudyat nito ang pagsisimula nang pagmamarsta ng mga nagtipon sa University Avenue – University of the Philippines patungong Batasang Pambansa sa Commonwealth Avenue.

Sa dami ng mga taong nasa paligid, sa dami ng mga kuwento na iyong maririnig, madarama mo ang bigat na pasan ng mga kababayan natin at ang tangan nilang mga mithiin na kanilang ipinaglalaban. Di maiiwasang madala sa alon at bugso ng kanilang mga damdamin, at matangay sa agos ng kanilang paninindigan. Sa kapal ng emosyon na bumabalot sa aming lupon, doon ko nakilala sina Mak at Tatay Sev.

Habang sinasabayan ko ang paglalakad ng mga tao ay nahagingan ng aking paningin ang isang puting aso at ang kanyang amo habang nakaupo at nagpapahinga sila sa may damuhan sa center island ng University Ave. Hindi ko napigilang mapangiti sa aking nakita, at maging ang mga paa ko ay tila nagkusang humakbang patungo sa kanilang direksyon, at ang tanging nais ko lamang nang mga sandaling iyon ay ang makilala kung sino sila.

Sila sina Tatay Severino, 60 taong gulang, at si Mak na halos mag-iisang taong gulang pa lamang. Si Tatay Sev ay miyembro ng PISTON (Pinagkaisahang Samahan ng mga Tsuper at Operator Nationwide) at may 30 taon ng namamasada. Ang kanyang ruta ay Pasay at Monumento. Magmula noong mapasapuder niya si Mak ay lagi na niya itong kasakasama kahit saan siya magtungo.

Naroon sila sa United People’s SONA noong Hulyo 23 upang ipanawagan ang pagbasura sa jeepney phaseout. Bagama’t sinisimulan na ang malawakang pagpapalit sa mga lumang jeepney ng mga e-jeep sa ibang parte sa Metro Manila at maging sa buong bansa, tuloy-tuloy ang mga hakbangin ng PISTON at ibang transport groups upang ipaalam sa kapwa drayber, opereytor, at pasahero ang epekto ng PUV modernization program ng pamahalaan.

Basahin: What you should know about the jeepney phaseout program

Ito na ang ikatlong martsa na kanilang dinaluhang magkasama. Si Mak ay may sariling pamamaraan upang ipakita niya ang kanyang suporta hindi lamang kay Tatay Sev, maging sa lahat ng mga dumalo sa pagtitipon, sa pamamagitan ng pulang laso na tangan ng kanyang leeg.

Sumasabay sila sa pagmartsa ng mga tao, at sa bawat paghinto ay sabay rin ang paghahanap ni Mak ng puwestong kanyang mapaghihigaan.

Maging ang mga tao sa paligid ay ‘di maiwasang mapatingin, at mapangiti sa presensya ni Mak. May mga pagkakataon na lumalapit rin sila upang litratuhan at magpalitrato sa piling ng mag-amo.

At kahit mabigat ang suliranin na dala-dala ni Tatay Sev dahil sa mga pagbabago ng mga patakarang isinusulong ng gobyerno sa ating pampublikong transportasyon, nakakahanap ng katuwang si Tatay Sev kay Mak at sa libu-libong mamamayang kasama nilang nakikibaka.

The post Si Tatay Sev at Mak, ang asong may pulang laso appeared first on Manila Today.

While thousands of protesters marched yesterday at the United People’s SONA, armed officers were dispersed at various points along Commonwealth Avenue in Quezon City.

The protesters were also armed, not with guns but with their voices and their art. Here are some works of art by activist groups at the SONA protest yesterday.

The many faces of Duterte

Read: UGATLahi: Art in times of crisis

Millennials fight back

Writings on the wall

Colorful calls

Painted with blood

The post IN PHOTOS: Art and dissent at the People’s SONA appeared first on Manila Today.

Hindi nagpahuli sa pagmartsa at pagsigaw ng kanilang bitbit na panawagan ang sektor ng mga kabataan sa naganap na United People’s SONA 2018 nitong ika-23 ng Hulyo kasabay naman ng State of the Nation Address ni Duterte sa Commonwealth Avenue, Quezon City.

Taon-taon ay mayroong malaking bilang ng mga estudyante ang nakikiisa sa SONA protest. Sa bisa ng sining-pangprotesta, mga sigaw at plakard, matagumpay na inilatag sa kahabaan ng nasabing abenida ang kanilang mga hinaing. Ang kilos-protesta ngayon ay may mas malaki pang bilang ng lumahok mula sa kanilang sektor. Naririto ang kanilang mga bitbit na isyung nais nilang ipanawagan.

Rejhon Modesto, 20, National Union of Students of the Philippines

Si Rejhon ay National Deputy Secretary ng National Union Of Students of the Philippines (NUSP). Si Rejhon ay kabilang sa sektor ng kabataan at nananawagan sa tunay na libreng edukasyon.

Ayon sa kanya, hindi tunay ang libreng edukasyon na pinapatupad dahil sa Return Service Policy kung saan kailangan magbalik ng serbisyo ang kabataan sa mga state universities and colleges (SUCs) na kanilang pinagtapusan. Ang polisiya na ito ay isang pamamaraan upang pagkakitaan ang kabataan. Nararanasan ito sa Cagayan State University, Palawan State University, at Negros State University. Samantala sa Polytechnic University of the Philippines, University of the Philippines, at Philippine State College of Aeronautics, nangyayari rin ito sa pagbibigay serbisyo ng mga estudyante ng 10 hours bawat linggo.

Patuloy din ang paniniil ng other school fees na labas sa resibo dahil ayon sa implementing rules and regulations (IRR) ng batas, hinde ito kasama at dapat bayaran ng mga estudyante. Naging mas matagal ang pagpoproseso sa pagkuha ng badyet sapagkat ang pondo ng mga student organization ay manggagaling mismo sa gobyerno na nagreresulta sa paghaba ng oras na ginugugol ng proseso.

Paula Mae C. Balones ng Tanggol Wika, 18, Tanggol Wika

Unang paglusong ito ni Paula ng PUP sa daluyong ng masang Pilipinong nakikibaka. “[I]pinaglalaban namin na huwag tanggalin ‘yong [kursong] Filipino sa kolehiyo kasi mawawalan kami ng [program] at mawawalan din ng subject ‘yung ibang estudyante,” aniya. Panawagan pa niya, “´Yung Tanggol Wika kasi, gusto namin na, itinataas kasi ngayon ‘yung lebel ng pag-aaral ng Filipinolohiya [ng PUP] para ipantay sa UP kaso ngayon, sinasabing tatanggalin na naman daw ulit. So, maaaring mawawalan kami ng [programa] at hindi namin alam kung saan kami mapupunta kung mawawala ‘yong [kursong] Filipino.”

Cerio Solage, 20

Wala siyang kinakabibilangang organisasyon at katatapos lang niya ng kurso na Bachelor of Secondary Education Major in Social Studies. Sabi niya, nais niyang maging guro sa hinaharap at alam niya ang hinaing ng mga guro kung saan nagtratrabaho ng sobra ngunit sila’y hindi nababayaran ng sapat sa kanilang serbisyo. Nakikiisa siya sa panawagang pagtaas  ng sweldo ng mga guro sa pambulikong paaralan. Naudyok din siya na sumama sa United People’s SONA dahil sa mga sinasabi ni Duterte na laban sa mahihirap at kababaihan. Maging ang mga polisiya niya na hindi tumutupad sa kanyang mga pinangako. At higit sa lahat ang mga direksyon na tinutulak ng pangulo na mala-diktador sa bayan.

Mula sa mga panayam nina Emmanuel Salamanca, Coleen Gonzales, James Michael Benitez ng Liga ng Kabataang Propagandista

The post #SONA2018: Panawagan ng Kabataan appeared first on Manila Today.

Inihakbang ni Jonathan Doringo sampu ng kanyang mga kasamahan sa Sun Logistics Labor Union mula sa Southern Tagalog ang kanilang mga paa papunta sa Kamaynilaan upang makiisa sa SONA ng Bayan.

Wika niya, “ Nakikiisa kami ngayon araw na ‘to sa kapwa namin Pilipino upang ipanawagan sa estado ang pagbabasura sa kontraktwalisasyon at ang TRAIN Law na ‘yan na talagang pasakit sa aming mga manggagawa.”

“Nais din naming ipanawagan ang dagdag sahod at magkaroon ng national minimum wage. Kasi alam naman natin ang totoo. Hindi nakakabuhay ang sahod sa probinsya. Isa pa ang pinakasinisigaw talaga namin ang pagbabasura sa TRAIN Law dahil ‘yan talaga ang pahirap hindi lamang sa aming mga manggagawa, pati na rin sa mamamayang Pilipino,” dagdag pa niya.

Isa si Mang Jonathan sa libu-libong Pilipino na nagdudurusa dahil sa TRAIN Law na ipinasa ni Pangulong Duterte. Hindi raw ito nakakatulong sa mga manggagawa bagkus ito’y nagpahirap pa lalo sa kanilang mahirap na kalagayan.

“Kaya naman sumama kami rito sapagkat sobra-sobra na ang mga kasinungalingan ng estado. Sobra-sobra na ang pagpapahirap.  Imbis na protektahan ang interes naming mga manggagawa ay hinahayaan lang nila na alipustahin kami ng mga kapitalista na ‘yan,” wika ni Mang Jonathan.

Sa huli may iniwang hamon si Mang Jonathan sa mga kabataan, kapwa manggagawa, at sa sambayanang Pilipino:

Ang hamon ko sa mga kabataan na sumama at nakiisa sa SONA ngayon ay magmulat pa ng maraming kabataan upang isulong ang interes ng mamamayan. Nanawagan din kami na panahon na para muling magkaisa ang lahat upang isulong ang interes ng mamamayan.

The post #SONA2018: Jonathan appeared first on Manila Today.

Kasabay ng pagdaraos ng ikatlong State of the Nation Address ng Pangulong Rodrigo Duterte ang pagbuhos ng maraming panawagan ng iba’t ibang sektor ng lipunan.

Kabilang sa maraming nagprotesta ang sektor ng mga manggagawa, mag-aaral, katutubo at magsasaka. Ayon sa panayam kay Yumi Catameo,magsasaka sa lalawigan ng Rizal at miyembro ng Pambansang Kilusan ng mga Samahang Magsasaka (PAKISAMA), isa siya sa maraming biktima ng mga kontra-mahirap na mga polisiya ng administrasyon.

Ani rin ng magsasaka, nais nilang matugunan ng administrasyon ang matagal na nilang nilalaban na isyu sa coco levy fund kung saan nakasaad na ang bilyong-bilyong pondo ay dapat nakalaan sa mahihirap na magsasaka ngunit napunta lamang sa bulsa ng mga makapangyarihan.

“Kini-claim namin na ang coco levy funds ay maipamahagi na sa lalong madaling panahon upang mabiyayaan naman kaming mga maliliit na magsasaka,” dagdag pa ng miyembro ng PAKISAMA.

Base sa panayam, mahigpit niya ring kinikondena ang militarisasyon na nagaganap laban sa mga katutubo kung saan kinakamkam ng mga militar ang lupang ninuno ng mga ito kaya nagmimistulang nomad ang mga katutubo.

Dagdag pa ni Catameo, hinihiling nila sa Pangulo na maibigay nito ang naaangkop sa batas nang ito ay nalalaan naman sa mga katulad nilang magsasaka.

Sinasalamin ng ganitong mga pahayag ang mga danas at laban ng mga magsasaka upang makamit ang katarungang pilit na ipinagkakait sa kanila sa loob ng mahabang panahon.

The post #SONA2018: Yumi appeared first on Manila Today.

Libu-libong mamamayan ang nakiisa sa United Peoples SONA noong July 23 upang sama-samang kundenahin ang mga pahirap na polisiya sa ilalim ng rehimeng Duterte. Nariyan ang iba’t ibang panawagan: ang tigilan ang pambabastos ni Duterte sa mga kababaihan, pagtutol sa Cha-Cha, pagbasura sa kontraktwalisasyon, pagtigil ng martial law sa Mindanao, at marami pang iba. Iisang tunguhin kung bakit nagkaisa ang sambayanang Pilipino, at ito ay ang paglaban sa diktadurang ipinapataw ng administrasyong Duterte.

Pagpalayas sa militar. Iyan ang tanging panawagan ng 65 taong gulang na si Benjamin Cruz nang tanungin namin siya hinggil sa kanyang dahilan kung bakit siya sumama sa SONA. Si Benjamin ay mula sa Timog Katagalugan at isa sa mga naglakbayan ng limang araw patungong Maynila upang higit na mairehistro ang kanilang mga hinaing.

“Gusto naming maging malaya sa aming pupuntahang lugar, kasi natatakot kami sa mga militar,” wika ni Benjamin. Pinagbibintangan sila ng mga militar na sila ay mga myembro ng New Peoples Army (NPA), kung kaya’t ganung na lamang ang takot na dala ng presensya ng mga militar sa kanilang komunidad.

“Humihingi kami ng panawagan, alamin sana ng Presidente kung sino ang sibilyan na tao kasi nadadamay kami,” hiling ni Benjamin para sa Pangulo.

Tirik na tirik ang araw, kung kaya’t kitang-kita ko sa mukha ni Tatay ang pagod mula pa lamang ng kanilang paglalakbay. Kitang-kita ko rin sa kanyang mamula-mulang mata kung gaano na sila pinahihirapan ng tumitinding militarisasyon sa kanilang komunidad. Kaya’t tanging pakikiisa sa kanilang panawagan ang naging tugon ko.

The post #SONA2018: Benjamin appeared first on Manila Today.

Isa si Joselyn Pahuay sa 46 iligal na tinanggal ng SLORD Development Corporation, gumagawa ng UniPak sardines, matapos mapag-alaman ng management na kasama siya sa mga tumungo sa Department of Labor and Employment upang magsumbong ng kanilang mga hinaing at reklamo sa trabaho.

Lumaki si Nanay Jo sa Negros Occidental. Pinangarap niya dati na maging guro ngunit dahil salat, hanggang high school lang ang kanyang natapos. Sa murang edad na 14 noon ay naitanim na sa isip ni Nanay Jo kung gaano kahirap ang buhay kaya’t kailangang kumayod at mag-sakripisyo.

Taong 1996 ay namasukan siya sa Caloocan bilang isang kasambahay. Nang tanungin kung ano ang tumulak sa kanya upang makipagsapalaran sa Maynila, sagot niya, “kasi ang hirap ng buhay sa probinsya. Halos wala kaming makain, ‘yung mga magulang ko, walang regular na trabaho.”

Makalipas ang isang taon ay napadpad siya sa Navotas, doon na nakapangasawa at nagkaroon ng mga anak. Taong 2010 ay nagtrabaho siya sa SLORD Development Corporation bilang isang filler sa pagawaan ng UniPak sardines kung saan ay mano-mano at maingat niyang inilalagay ang mga isda sa lata kasama pa ng ibang katrabaho sa filling station.

Umaabot ng 12 hanggang 14 na oras sa isang araw ang trabaho ni Nanay Jo depende sa dami ng isdang huli. “Dito na nga ako nagkasakit sa likod. Pati ‘yung baga ko mahina na raw sabi ng doctor tsaka lagi pa akong inuubo,” kwento niya.

Bukod sa pagiging filler sa pagawaan ay sa kanila rin nakaatas ang pagsuri kung bulok na ang mga isda bago ilagay sa lata sa pamamagitan ng isa-isang pag-amoy sa mga ito na isa rin sa mga nagiging sanhi ng pagkakasakit ng mga manggagawa na hindi naman tinutugunan ng tamang compensation ng management.

Tuwing kasagsagan na maraming isdang huli ay hindi sila nabibigyan ng breaktime at tuloy-tuloy ang pagtatrabaho sa loob ng pagawaan na halos hinihimatay na ang mga manggagawa.

“Kaya minsan tuloy para kaming mga magnanakaw na tatakas sa production para lang makainom ng tubig o kumain,” ani Nanay Jo. Minsan pa raw kapag may nahuhuling tumatakas ay agad na ipasususpinde sa trabaho bilang kaparusahan.

Sa loob ng walong taong pagtatrabaho ni Nanay Jo sa SLORD ay marami na raw siyang nakitang paglabag ng kumpanya sa labor laws at sa karapatan ng mga manggagawa. “Noong mga panahong ‘yun ay wala pa kaming lakas ng loob na magreklamo kaya naging sunud-sunuran na lang din kami diyan sa management,” sabi niya.

“Kahit ako naaksidente na ako diyan sa loob, naipit itong kamay ko sa conveyor. Binigyan naman ako ng management ng P1,000 pero P280 lang ‘yung pagpa X-ray kaya pinabalik sa’kin ‘yung sukli kasi kinukuha nila eh. Kahit ‘yung pamasahe ako pa ang sumagot,” dagdag pa niya habang pinapakita sa’kin ang marka ng galos sa kaliwang kamay.

Sa edad na 56 ay kailangan pa ring kumayod ni Nanay Jo dahil kakarampot ang kita ng kanyang asawa sa junk shop na hindi sapat upang matustusan ang pangangailangan ng mga anak na nag-aaral.

Silang mga kontraktwal ay sumasahod lamang ng P240 kada araw ngunit kalaunan ay  naging 370. Mababa parin sa dapat na minimum wage, ngunit kahit papaano, ito ay isang tagumpay nila mula sa pakikipaglaban para sa dagdag na sahod.

Minsan, nang mapagbintangan silang mga nasa filling station na naglalagay raw ng ulo ng isda, turnilyo at barya sa mga lata ay doon na sila nagdesisyon na bumuo ng samahan para isumbong sa DOLE ang mga hindi makatarungang pananamantala ng kumpanya sa mga manggagawa.

Sentimyento ni Nanay Jo, “kung hindi dahil sa amin, hindi ‘rin lalago ‘yung pabrika nila. Dapat mamulat na sila sa mga ginagawa nila sa mga manggagawa. Dapat ibigay na nila ‘yung tamang pasahod at bigyan kami ng benepisyo.”

Sa patung-patong na problema ay dumagdag pa ang mga proyekto ng kasalukuyang administrasyon na tanging mayayaman at may kapangyarihan lamang ang nakikinabang habang ang mga mahirap ay lalong nasisiil. Bukod sa hindi magandang dulot ng Tax Reform for Acceleration and Inclusion  o TRAIN law sa katulad niyang manggagawa, isa rin sa suliranin na kinahaharap ni Nanay Jo ang bali-balitang pag-demolish sa kasalukuyan nilang tirahan dahil sa programang Build Build Build ni Pangulong Duterte upang magbigay daan sa pagpapatayo ng mga imprastraktura at establishments ng mga kapitalista.

“Kung hindi lang marunong makisama ‘yung mga tao dito at kung hindi dahil sa organizer namin, siguro matagal na kaming bumigay lahat pero talagang kapit-bisig kami,” sagot niya nang tanungin ko kung paano niya kinakayang harapin ang mga problemang nakaamba sa kanila.

Ayon kay Nanay Jo, ay umuusad naman daw ang kaso nila at patuloy silang kumikilos para ipaglaban ang mga karapatang naaabuso bilang mga manggagawa.

Tila malakas ang determinsayon nilang magtagumpay. Hindi takot kundi tapang ang nakita ko sa likod ng mga hirap na nararanasan sa pang araw-araw na pakikipaglaban ni Nanay Jo at ng mga kasamahan para sa kanilang mga karapatan.

The post #UniPakCampout | Nanay Jo, probinsyanang nakipagsapalaran sa Maynila appeared first on Manila Today.

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

vM1yRIYJ

vM1yRIYJ

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

juLHdzCV

juLHdzCV

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

oq1QtWDL

oq1QtWDL

KODAK Digital Still Camera

KODAK Digital Still Camera

FWgNkNt1

FWgNkNt1

DSC05268

Student protesters raise their fists in protest during a rally held by various groups in Mendiola, Manila

DSC05228

A student protester holds up a sign calling for free education during a protest held in Mendiola, Manila last August 16, 2018.

w0yaMHQQ

w0yaMHQQ

YCHgqTfn

YCHgqTfn

DSC05245

Protesters burn a painting of Pres. Duterte during a protest held in Mendiola, Manila

DSC05179

Nanette Castillo speaks during a protest by various groups held in Mendiola, Manila

Mga larawan nina Akira Liwanag, Miggy Hilario, at Erika Cruz

Nagkasa ng isang kilos-protesta ang mga progresibong grupo sa UST patungong Mendiola upang patuloy na kundinahin ang pampulitikang panunupil at atake ng rehimeng Duterte laban sa mga mamamayan nito at ang lumalalang extrajudicial killings na kumikitil sa libo-libong mahihirap.

Kamakailan lamang ay sinampahan ng kasong murder ang “Makabayan 4” na sina Satur Ocampo, Teddy Casino, Rafael Mariano at ang kasalukuyang NAPC Secretary na si Liza Maza ngunit agad ding ibinasura ng korte ng Nueva Ecija ang gawa-gawang kaso dahil sa kakulangan ng mga ebidensya.

Ayon sa Bagong Alyansang Makabayan, konektado ang pampulitikang panunupil na ito sa hindi pagkatuloy ng usaping pangkapayapaan sa pagitan ng GRP at NDFP. Patuloy din ang pagkundina ng mga mamamayan sa iba’t ibang porma ng panunupil ni Duterte sa mga mamamayan nito, halimbawa na lamang ng tumitinding tiraniya at ang nakaambang Cha-Cha at Federalismo na inihahain ni Duterte bilang sagot sa kahirapan.

Matatandaang muling nagbitiw ng pahayag si Duterte na bababa sa pwesto kung papalitan siya ni Bongbong Marcos sa pagkakapangulo kung kaya’t inaalmahan ito ng libo-libong mamamayan. Kasabay ng patuloy na pagkundina sa pampulitikang panunupil ng rehimeng Duterte ay inaalala rin ngayon ang isang taong pagkamatay ni Kian Delos Santos na biktima ng EJKs.

Bukod pa sa EJK ay naririyan din ang Oplan-Tokhang at Oplan-Tambay na kasalukuyang ipinapatupad at kumikitil ng mga mahihirap. Maaalala ang una nitong biktima na si Tisoy Argoncillo na namatay matapos bumili ng load sa tindahan.

Nagsisilbing ang protestang ito upang dagundungin ang Malacanang sa patuloy nitong pagpapahirap sa masa at sa panunupil lalo na sa mga kritiko ni Duterte .

The post IN PHOTOS: Martsa laban sa pampulitikang panunupil appeared first on Manila Today.

 

Bakit ka tutol sa martial law?

Napakalaking epekto ng batas militar sa sektor ng manggagawa dahil ang mga naranasan ng mga magulang namin noon—halos hindi ka na makakakilos dahil nasa numero ang inyong hakbang, kung magsasagawa ka ng miting noong panahon ng martial law ay hindi ka puwedeng magtipon ng lalagpas ng tatlo nang hindi ka huhulihin. Kaya maraming mga lider ang hinuli, hindi na tinatanong kung may kasalanan ba o wala kaya napakasaklap ng mga karanasan namin sa hanay ng manggagawa noong martial law. Kaya ngayon ayaw na naming maranasan ang mga naranasan ng mga lider naming, ayaw na naming manumbalik sa nakaraan.

Bakit ka tutol sa tiraniya sa ilalim ni Duterte?

Sa ngayon kasi, ayaw naming ibalik ang dating nangyari at ‘yung halos mga militarisasyon na nangyayari na dati noong wala pang martial law so mas lalala ngayon ang kalagayan lalong lalo na sa mga simpleng mamamayan. Kaya tinututulan na naming na ‘wag nang maulit ang maraming pinatay na mamamayan at tinorture.

 

Bakit ka tutol sa martial law ni Marcos?

Noong panahon ni Marcos, ‘yun ang pinakamasamang panaginip ng mga manggagawang bukid sa niyugan, kasi ‘yung mga lupa naming kahit titulado, ‘pag ginustong kunin ni Marcos, kukunin at kukunin niya kaya maraming namamatay ‘pag lumaban ka. ‘Yun ang naghubog sa amin para lumaban hanggang ngayon kasi wala kaming nakakamit na hustisya.

Bakit ka tutol sa tiraniya sa ilalim ni Duterte?

Malaki ang pagtutol namin [sa banta ng martial law ngayon] dahil sa karanasan noon na marami ang namatay. Ang mga naaapi [ngayon] ay ‘yung mga dating api. Wala namang nakamit na hustisya ‘yung mga lumaban noon. Kaya ngayong panahon ni Duterte, mas higit pa. Ngayon, [parang] martial law na rin. Nararanasan na namin sa kanayunan. Laganap ang militarisasyon, kaya nga ‘yung Camarines Sur People’s Organization, kaliwa’t kanan na ‘yung pagpapa-igting sa mga magsasaka na wala namang alam kung paano lumaban sa kinatitirikan nila at sa pinaglalaban nilang lupain na [kanilang] ikinabubuhay. Kaya tutol na tutol kami sa martial law. Bangungot ‘yun, para sa aming mga Bikolano at Bikolana.

 

Bakit ka tutol sa martial law ni Marcos?

Tutol ako kasi maraming namatay at hanggang ngayon, binabayaran pa rin natin ang mga pinagkakautangan ni Marcos para sa kanyang imprastaktura, ng ating mga apo, at kanilang magiging apo. Maraming kinulong ng walang due process, tinanggal ang writ of habeas corpus.

Bakit ka tutol sa tiraniya sa ilalim ni Duterte?

[Tutol ako sa banta ng martial law] dahil pinapatahimik nila tayo sa ating mga prinsipyo, ‘di nila tayo pinasasalita, pinapaslang nila ang mga batang inosente. Sa mga kalsada ay dumadanak ang dugo.

 

Alam naman po natin ‘yung mga nangyari n’ung Martial Law noon, na maraming namatay, ‘yung human rights naapektuhan, at wala tayong kalayaan noon. Ngayon sa panahon ni Duterte, wala pa ngang martial law, ganito na yung nangyayari.

 

[Tutol ako] kasi po syempre ‘yung mga kalupitan na dinanas ng unang biktima ng martial law. Walang pinagkaiba ang martial law noon at martial law ngayon. Hindi pa nga lang (napapatupad) ang martial law dito sa Manila pero dama na naming mahihirap na ang martial law ay nagpapatuloy na, nadadama mo na dahil sa Tokhang, pagpatay, ‘yung sa droga na hindi naman talaga nila napapatunayan. Kasi ako, may kapatid ako na nahuli tapos tatlong taon nang nagdusa, ipinaglaban sa Korte dahil hindi naman napatunayan, ay nakalaya. Paano ‘yung tatlong taon na inistorbo nila ‘yung aking kapatid? Eh pamilyadong tao ‘yun.

Ang martial law noon at martial law ngayon ay walang pinagkakaiba lalong lalo na sa hirap ng buhay—TRAIN 1, TRAIN 2 at ang pag-ipit ng bigas ng NFA, maliit na nga ang kita naming mahihirap, lalo pa kaming sinasakal. Kumbaga, nagpapatuloy na sa pakiramdam namin ang martial law. Kagutuman ng mga katulad naming mahihirap ang naidudulot ng martial law.

 

Bakit ka tutol sa martial law ni Marcos?

Tutol ako kasi naranasan ko ang lupit ng batas militar noon— ‘yung masasaktan ka, sisipain ka tapos ‘pag nagreklamo ka sa pulis—kapag malakas kalaban mo, babayaran lang ‘yung pulis balewala na reklamo mo, kaya ‘yun ang ayaw kong mangyari sa iba pang katulad ko—nakita ko lahat kaya ayaw ko nang maulit yun.

Bakit ka tutol sa tiraniya sa ilalim ni Duterte?

Syempre, maaaring walang pinagkaiba ‘yan. Baka ‘yung ginawa noong martial law noon ganon rin ngayon—kaya ayaw ko magkaroon ng martial law ngayon kasi mawawalan tayo ng kalayaan.

 

Bakit ka tutol sa martial law ni Marcos?

Bilang isang social worker,pinapahalagahan ko ang dignidad ng bawat isang tao. ‘Yung  mga human rights abuses na iyon, maling mali ‘yun. Ang bawat tao ay may worth at dignity… ikaw man ay nagkasala, mayroon ka pa ring karapatan.

Bakit ka tutol sa tiraniya sa ilalim ni Duterte?

Banta siya sa pilipinas, dahil nakita na natin siya. Nakita na natin kung ano ang mangyayari kapag hinahayaan natin o pag ‘di natin napigilan ang pagpapatupad ng martial law. Nakikita natin ang mga nangyayari ngayon, ‘Di ba doble, triple pa ang napapatay? Posibleng mas matindi pa doon ang mangyayari kung ‘di tayo kikilos.

 

Tutol kami sa martial law noon dahil marami ang mga karapatang pantao na hindi nirespeto at marami ding naghirap at nagdusa sa Martial Law na nangyari noon. Kaya hanggang ngayon ay tumututol kami sa pagpapatupad ng batas militar dahil maaaring abusuhin ulit ng gobyerno at militar ang kanilang kapangyarihan kapag nagkaroon ng martial law ngayon.

 

[Tutol ako sa martial law noon at sa martial law sa Mindanao ngayon] dahil kinamkam ang lupang ninuno namin. Kapag nag martial law sa buong Pilipinas, mauulit ulit ‘yon at baka mas malupit pa. Mas marami na ang pinatay sa ilalim ni Duterte.

The post Never Forget, Never Again appeared first on Manila Today.

As oppression and the stifling of civil liberties bring out stronger dissent from the people, so will emerge the witticisms of the youth.

On September 21—46 years since Marcos ushered in the dark days of dictatorship—the ‘woke’ generation took their hashtags and their rage to the streets and joined the crowd of martial law veterans, peasants, workers, and indigenous people to shout ‘Never again to martial law!’

The post The witty and the woke at the United People’s Action appeared first on Manila Today.

Ipinagdiriwang sa Pilipinas at maging sa buong mundo ang paggunita sa kabayanihan ng mga guro. Sila na marahil ang pinakadakilang propesyon na hindi nabibigyang tuon ang kanilang mga batayang benepisyo at priyoridad ng pamahalaan. Marami na ring balita ang lumabas hinggil sa pagpapakamatay ng ilang guro dahil sa bigat at patong-patong na gawaing nagreresulta sa hindi makataong pagtrato sa kanilang kakayanan at limitasyon. Ilan lamang ito sa kalagayan ng mga guro mula sa pribado at lalo’t higit sa mga pampublikong paaralan.

Dahil sa kapangyarihan ng teknolohiya at mass midya, madalas nakasentro ang konsepto ng pagiging guro sa mga paaralan, kolehiyo at unibersidad. At sa tuwing ipinagdiriwang ang Araw ng mga Guro nagiging pokus ang kadakilaan nilang mga nasa loob ng institusyon at tila nakalilimutang bigyang pagkilala ang ilang gurong nasa labas din ng mga haligi.

Isa sa mga gurong nasa labas ay ang mga manlilikha ng bayan o mga cultural masters. Sila ang mga kinikilalang indibidwal na mayroong mga kasanayan at pamamaraan sa isang partikular na tradisyonal na gawain. Sila ay may pananagutan sa pagtuturo sa isang pangkat ng mga mag-aaral na kalimitang kabilang sa parehong etnolinggwistikong komunidad. Kinakailangan nilang tiyakin na ang mga mag-aaral ay matututo ng kanilang kalinangan.

Tinatawag na Balay Turun-an o School for Living Tradition (SLT) ang mga paaaralang pinamumunuan ng isang cultural master. Dito itinuturo ng isang gurong may kakayanan at kaalaman sa kanilang kultura ang mga kasanayan at pamamaraan sa paggawa ng isang tradisyunal na gawain tulad ng sining at mga oral na panitikan. Ang paraan ng pagtuturo ay karaniwang hindi pormal, pabigkas at sa mga praktikal na demonstrasyon ang daloy ng pagtuturo. Kalimitang bahay ng cultural master, isang social community hall, o isang lugar na sinadyang ipatayo para sa pag-aaral. Ang pagkakatatag ng mga SLT ay may layuning pangalagaan ang pamana ng kultura sa pamamagitan ng pagpapanatili nito sa isang buhay na anyo, pagtitiyak sa pagsasalin nito sa susunod na henerasyon at maging ang pagdodokumento sa unti-unting nawawalang katutubong kasanayan. Sa kabuuan, ang programa ay naglalayong kilalanin ang mga aspekto o sangkap ng tradisyunal na kultura at sining na itinuturing na mahalaga sa isang kultural na komunidad na dapat na ipagpatuloy ng mga susunod na henerasyon upang mapanatiling buhay. Patuloy nilang hinihikayat ang pagsuporta sa pag-aaral, pagkilala at pangangalaga ng mga nanganganib na gawaing mula sa mga weaver, chanter, mananayaw at iba pang mga manggagawang kultural.

Sa panahong nilulunod ng pangingibang bayan ang ilang mga guro, mahalagang palakasin ang pwersang nagmumula sa kultura. Tulad ng ibang mga paaralan nanganganib din ang kalagayan ng mga SLT, kasalukuyang kinakaharap nito ang usapin sa badyet upang maipagpatuloy ang programa, kawalang interes ng ilang etnolinggwistikong kabataan, at limitadong mga cultural master na may interes na maging guro. Sa kabila ng mga suliraning kinakaharap ng mga guro sa SLT, ipinagkakasya nila ang badyet na inilaan ng gobyerno sa kanila. At dahil sa malasakit  sa kanilang sariling kultura, sa panahong matapos ang kontrata o suporta sa pagpapatakbo mula sa gobyerno, ang ilan sa kanila ay humihingi ng donasyon o pagpopondo sa mga pribadong indibidwal at institusyon upang maipagpatuloy lamang ang SLT.

Malinaw na sa pamamagitan ng mga programa ng mga cultural master ng SLT, patuloy na maiaangat at maitataguyod nila ang makasaysayan at kultural na pamana ng bansa. Sa pagpapatibay at pagpapahalaga sa moral ng mga guro hindi malayong mararating ang pagdami ng mga guro ng bayang magpapatuloy sa pagtuturo ng kalinangang bayan.  Dahil isa rin ang guro sa manlilikha ng bayan— ang guro ay tagapagdaloy rin ng ating kalinangan at kasaysayan.

The post Nasa Labas si Titser appeared first on Manila Today.

Kinilala ang Pilipinas sa mayamang agrikultural na lupain, kaya’t hindi kataka-taka na ituring ang bansa bilang pangunahing hanguan ng bigas sa Timog-Silangang Asya. Tayo rin ang ang nagturo sa mga karatig-bansa ng pagsasaka at pagpapaunlad ng butil ng bigas.

Sa kasalukuyan tila nag-iba ang ihip ng hangin, ang mga dating bansang umaasa sa atin sa usapin ng pagsasaka, ngayon ay siya nang pinaghahanguan ng bansa upang matugunan ang kinakaharap na kakulangan ng bigas. Ang Pilipinas na rin ang isa sa mga pinakamalaking exporter ng bigas.

Araw-araw na kalbaryo

Ang mga magsasakang Pilipino ay nakararanas ng mga kaawa-awang kalagayan tulad ng kawalan ng sariling lupaing sinasaka, buwan-buwang maghapong pagtatrabaho sa sakahan kapalit ng maliit na kita, atake ng peste at sakuna, kakulangan sa akmang makinarya, pagpapalit ng mga lupaing sakahan sa mga naglalakihang subdibisyon at gusali, mabagal na repormang pang-agraryo, pang-aabuso ng mga panginoong maylupa at kakulangan sa serbisyong publiko.

Marami mang nabanggit ay ilan lamang ang mga iyan sa mga kinakaharap na problem ng magsasaka sa isang agrikultural na bansa, sa isang lupalop kung saan mataba ang lupa para sa pananim. Ang mahihinuha ay ang maliit na pagpapahalaga ng administrasyon sa sektor ng agrikultura.

Ang nararanasang problema ng mga magsasaka ay tumatagos sa pambansang kalagayan, katulad ng patuloy na pagtaas ng presyo ng bigas, seguridad ng pagkain, at malawakang gutom.

Malinaw sa kasaysayan na simula noon hanggang sa kasalukuyan ay patuloy na nakikibaka ang mga Pilipinong magsasaka. Higit pa sa dugo’t pawis ang kanilang ibinubuhos para ipaglaban ang kanilang mga karapatan sa lupang hindi naman sa kanila. Sila ang mga naghihirap sa lupang hindi kailanman mapapasakanila at kung maging sa kanila man ay ikapuputi na nang kanilang mga mata sa kahihintay. Sila ang mga nagpapakain sa atin, ngunit sila mismo ay walang maipanlaman sa tiyan.

marbai_kilab

Protesta ng mga magsasaka ng MARBAI sa platnasyon ng saging ng Lapanday, ang lupang naipamahagi na dapat sa mga magsasaka.

lr ja 04

Minamarkahan ng mga bandila ng mga grupo ng magsasaka ang kanilang binubungkal sa Lupang Ramos.

Masaker sa mga magsasaka

Lupa ang pangunahing kahingian ng mga magsasaka. Lupa rin mismo ang ipinagkakait sa kanila ng isang lipunang dominado ng mga malalaking nagmamay-ari ng lupa, mga pulitikong malalaking pagmamay-aring lupa at may kontrol sa mga pulis at militar. Lupa ang nagbibigay-buhay sa magsasaka. Sa pagpapayabong ng lupa nila inaalay ang kanilang buhay. At sa maraming pagkakataon sa kasaysayan ng bansa, lupa rin ang kanilang pinagbubuwisan ng buhay.

Ilang makaulit na sa ating kasaysayan na ang mga nagbubungkal at nagbibigay sa atin ng bigas ay sinusuklian ng mga nakaupong administrasyon ng bala.

Parang naulit naman ang kasaysayan sa isa na namang masaker ng magsasaka sa Negros Occidental. Ito na ang pangalawang masaker ng magsasaka sa ilalim ng administrasyon ni Pangulong Rodrigo Duterte.

Hustisya sa araw-araw na kawalan na panlipunang katarungan at hustisya sa mga pinaslang na magsasaka–bagay na hindi pa rin nakakamit ng mga nagbubungkal sa ating bayan. Isang sitwasyong nagbubunsod ng paulit-ulit na masaker sa mga magsasaka.

Pagkain ng mamamayan, ng bawat Pilipino ang dapat pinakamahalaga sa lahat ng pinahahalagahan ng ating pamahalaan. At sentral sa usaping iyan ang kalagayan ng mga lumilikha ng ating pagkain. Hangga’t hindi napagtutuunan ng pansin ng pamahalaan ang kalagayan ng mga magasasaka, magpapatuloy ang kalunos-lunos na kalagayan ng mga magsasakang nagpabusog sa ating mga Pilipino. Hindi rin maiigpawan ng ating bayan ang paulit-ulit na usapin ng kakulangan ng pagkain, matataas na presyo, at kagutuman sa bansa.

The post Lupang hinarang, lupang magpapalaya appeared first on Manila Today.

President Rodrigo Duterte conferred the Order of National Artist (ONA), a presidential award, to a new roster of awardees on October 24 at the Malacañang Palace.

The seven new National Artists are Raymundo “Ryan” Cayabyab (Music), Lauro “Larry” Alcala for visual arts, Francisco Mañosa (Architecture and Allied Arts), Ramon Muzones and Resil B. Mojares (Literature), Amelia Lapeña Bonifacio (Theater) and Eric de Guia a.k.a. Kidlat Tahimik (Film and Broadcast Arts).

“In ways more than one, art has been a witness to this storied history of our nation. It gave rise to the revolutions and served as a voice to those who fought for democracy and emboldened the spirit of the Filipino during the turbulent times,” Duterte said in the awarding ceremony.

The award was established through Ferdinand Marcos, Sr. Presidential Proclamation 1001 of April 2, 1972, conferring a posthumous recognition to painter Fernando Amorsolo, who died earlier that year.

In 2003, through Executive Order 236 s. 2003, it was raised to the level of a Cultural Order, fourth in precedence among the orders and decorations that comprise the Honors of the Philippines, and equal in rank to the Order of National Scientists and the Gawad sa Manlilikha ng Bayan.

Duterte also conferred Gawad sa Manlilikha ng Bayan awards to Ambalang Ausalin, Estelita Bantilan and Yabing Masalon-Dulo.

The Order of the National Artists is supposed to be conferred every three years and awarded in Malacañang on the first day of June. A shortlist of nominees is submitted to the president through the recommendation of the National Commission for Culture and the Arts (NCCA) and the Cultural Center of the Philippines (CCP). The NCCA and CCP would form a secretariat for research, selection and deliberations.

Past controversies

A controversy in the awards in 2009 derailed processing of nominations.

In May 2009, four names in the shortlist were sent to then-President Gloria Arroyo. Arroyo issued proclamations on July 2009 for three and excluding for one nominee, Ramon P. Santos for Music. Arroyo issued proclamations for four others, Cecile Guidote-Alvarez (Theater), Francisco T. Mañosa (Architecture), Magno Jose J. Caparas (Visual Arts and Film), and Jose “Pitoy” Moreno (Fashion Design), who did not go through the screening and selection process.

Protests from the art community—including living members of the order—filed a petition before the Supreme Court questioning the ‘president’s prerogative’ that they felt then was a way for Arroyo to ‘accommodate her allies.’ The proclamation for Guidote-Alvarez was criticized for delicadeza (propriety) as she was the Executive Director of the NCCA, on of two bodies who administer the selection process, at the time of her proclamation. Caparas was also criticized for having to his credit ‘chop-chop lady’ films .

In July 2013, high court invalidated Arroyo’s four additions to the Order. The court decision said that as the source of all honors, the president has the discretion to reject or approve nominees. However, the president does not have the discretion to amend the list by adding names that did not go through the NCCA-CCP process. The discretion is confined to the names submitted by the NCCA and CCP.

Prior this year’s awarding, the last recognition was given in 2014 under Benigno Aquino III. It was mired with controversy as well, for Aquino’s dropping of Nora Aunor in the awards.

Receiving flak for his decision for about two weeks since the awardees were announced, Aquino spoke on the issue for the first time on July 1, 2014.

“Ang naging problema ko lang dun ay alam naman natin lahat…naconvict po sya sa drugs,” Aquino said at the sidelines of the Philippine Air Force’s 67th anniversary at the Clark Air Base in Pampanga, referring to Aunor.

(My only problem with Nora Aunor’s nomination is that she was convicted for the use of illegal drugs.)

Contrary to Aquino’s statement, Aunor’s lawyer on the same day clarified that the actress was not convicted.

Aquino was once more absent from the spotlight after that. But other critics think it might no longer be about the National Artist controversy. The Supreme Court ruled Aquino’s Disbursement Acceleration Program (DAP) as unconstitutional on the same day. The Executive Department released of P1.107 billion of savings to 20 senators’ projects under DAP.

Selection and screening

National artists can be recognized under the categories music, dance, theater, contemporary arts (painting, sculpture, etc.), literature, film and broadcasting. New categories have been introduced, such as the recognition for historical literature given to Carlos Quirino by then-president Fidel Ramos.

The criteria for the Order of the National Artists:

1. Living artists who have been Filipino citizens for the last ten years prior to nomination as well as those who have died after the establishment of the award in 1972 but were Filipino citizens at the time of their death;
2. Artists who have helped build a Filipino sense of nationhood through the content and form of their works;
3. Artists who have distinguished themselves by pioneering in a mode of creative expression or style, making an impact on succeeding generations of artists;
4. Artists who have created a significant body of works and/or have consistently displayed excellence in the practice of their art form, enriching artistic expression or style; and
5. Artists who enjoy broad acceptance through prestigious national and/or international recognition, awards in prestigious national and/or international events, critical acclaim and/or reviews of their works, and/or respect and esteem from peers within an artistic discipline.

The post Seven added to Order of National Artists appeared first on Manila Today.

Last year, Philippine Churches, especially the Roman Catholic Church, marked the month of November for Christian martyrs. Cathedrals, national shrines, and parishes supposedly be “awash in red lights and adornments in November to mark the sacrifice of Christians all over the world.”

The “Red Wednesday,” is a global campaign of the Churches through-out the world that “aims to raise awareness on the persecution of Christians.”  The red color symbolizes martyrdom.

The Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP) ordered “all bishops to illuminate all cathedrals, national shrines, and minor basilicas with red lights to remember the blood of the faithful who have been killed because of the Christian faith.”

The Red Wednesday campaign was initiated in the United Kingdom by the Aid to the Church in Need (ACN) foundation. The Philippine Churches joined the campaign last year.

Participating in this “Red Wednesday” campaign in the month of November is a noble, meaningful and relevant deed of Christians. Though, the first day of November was observed by many Filipinos as the day to commemorate their faithful departed but the truth is that November 1 is an All Saints Day. All saints and martyrs should be remembered on November 1.

The progressive church people should help popularize the commemoration of the martyrs in November. There were many martyrs during the Philippine Revolution who are also worth of remembering. Filipinos should not forget the martyrs during the Marcos dictatorship and the subsequent regimes. There are still many martyrs at the present time, in the continuing struggle for national liberation and democracy.

Last month, the military-concocted “Red October” claimed the blood of the victims of Sagay massacre and other victims of extra-judicial killings through-out the country.

Massacres or killings are pictures not only of the martyred individuals but scenes of the sufferings of the families and the communities they belong or have served. Basically, the suffering of the Filipino people is also seen as a martyrdom of the people in the Philippines, a nation of martyrs.

As martyrdom is being applied only to those who suffered for their religious beliefs, in the modern world the term has come to be used in connection with people killed for a political belief and cause.

In general, the demand of ultimate sacrifice is common to all Christians and church people as prophets. Joining in the struggle in the Philippines also demands sacrifices. The Philippines as a nation of Christians is still a nation of martyrs given to its character as a semi-colonial ad semi-feudal society. It entails sacrifices so that the poor and oppressed will be emancipated, and justice and lasting peace will reign.

The martyrdom of the Filipinos can be seen in the faith of the Filipino people. The faith in Jesus Christ who was the victim of trumped-up charges, executed but had rose in glory to show to the world that death is not the end. The blood of Jesus Christ and the martyrs will surely wash away the works of the devils, the oppressors, in this country.

The participation of every Filipino in the struggle for national liberation must be understood as a form of self-sacrifice, a kind of martyrdom.

Everyone’s life offered in the altar of the new democratic struggle is a strength to his/her comrades and the encouragement to persevere in the struggle because in the Philippine context a struggle is an imperative. Thus, a theology of struggle was conceptualized and actualized by those church people whose faith was being nurtured by the poor people they have served.

The Red Wednesday in November is only proper and right. The sacrifices of the Filipinos and the people around the world will be given importance as the Christian seasons will end in November. The last Sunday of November will mark the Feast of Jesus Christ as King. His kingly power is service. The Gospel of Mark 9:35 says, “If anyone wants to be first, he must be the last of all and the servant of all.”

November 30 is also the martyrdom of St. Andrew, the Apostle of Jesus who brought “a boy with two fish and five barley loaves to Jesus, who multiplied them to feed 5,000 people (John 6:8-13). He died on the cross. The iconography of the martyrdom of Andrew — showing him bound to an X-shaped cross.

The post Still “Red” in November appeared first on Manila Today.

Muling binuksan sa publiko ang Boracay noong Oktubre 26 matapos ang anim na buwang pagpapasara nito sa utos mismo ni Pangulong Rodrigo Duterte. Pangunahing layunin nito ang rehabilitasyon at pagtitiyak sa tamang permit at pagsunod sa regulasyon ng mga establisyemento sa buong isla. Ang Boracay ay tinaguriang isa sa pinakamagandang isla sa mundo.

Maraming lokal ng isla na handa na ring bumalik sa naiwan at naantalang trabaho, ngunit dahil sa limitado na lamang ang pagpasok ng turista may mga pangamba pa rin ang mga manggagawa na tuluyang mawalan ng trabaho.

Sa naganap na pagpapalayas sa mga manggagawa’t turista upang i-rehabilitate o ayusin ang isla, may isang bahagi nito ang hindi pa nalinis. Sa likod ng magandang dalampasigan, ang itinagong katutubo sa mata ng mga turista, ang mga Ati. Sila ang unang napalayas bago pa man ang paglilinis.

Nasa gunita ng mga lokal ng isla ang kasaysayan at yaman ng isla. Malinaw sa kanilang alaala na sila ang mga naunang nanakawan, ang nawalan hanggang sa napalayas sa kanilang sariling espasyo.

Higit pa sa pagdumi ng isla ang problema ng mga katutubong Ati. Marami sa kanila ang nanakawan ng sariling lupain. Naging limitado rin ang kanilang paglalakad sa kahabaan ng dalampasigan dahil itinuturing silang mga eyesore. Limitado rin ang oportunidad sa trabaho, lalo na sa mga hotel dahil na rin sa pisikal na katangiang maitim, maliit at kulot, dagdag pa rito ang mababang narating sa larangan ng edukasyon. Ilan lamang ito sa kalagayan ng mga katutubong Ati, na ang ilan sa kanilang lider ay pinatahimik (pinatay) dahil na rin sa pagtatayugod ng kanilang karapatan tulad na lamang ni Dexter Condez.

Isa ring nakaaalarmang proyekto ng lokal na pamahalaan, ang pagsasama-sama nila sa tinatawag na Ati Village na kung saan nagmimistula silang exhibit sa mga mata ng turista. Ang diumanong pamayanan ay nagtataguyod para sa kanilang kabuhayan, maayos na tirahan at pagbibigay seguridad.

Noong Nobyembre 8, nagbigay naman land ownership certificate si Pangulong Duterte sa 45 pamilyang benepisyaryo ng reporma sa lupa mula sa Boracay Ati Tribal Organization para sa 3.2 ektaryang lupa na pag-aari ng gobyerno sa Boracay. Kung tutuusin, maliit pa ring lupa ito sa dapat na lupang ninuno ng mga Ati. At nakakabahala na kaakibat ng pagbibigay ng lupa at programang reporma sa lupa ang pag-uudyok sa mga Ati na ipagbili ang lupa matapos ang 10 taon na pagbabawal sa pagbebenta. Hindi nga ba’t iyon mismo ang kahinaan at butas ng mga programa sa reporma sa lupa sa bansa? Bumabalik ang konsentrasyon ng lupa sa mayayaman at makapangyarihan sapagka’t wala namang pondo at kakayahan ang mga binibigyan ng lupa para pagyamanin ang lupa—kung kaya’t mas nakikita nilang mainam na ibenta ito. Baka matapos ang 10 taon ay makita naman nating ‘ligal’ nang mapalayas ang mga Ati dahil sa kung sila’y mahirapan baka matulak silang maibenta ang kanilang lupang ninuno.

Sa kabila ng pagbabago at pagpapaunlad ng isla, mahalagang maisabay rin ang antas ng pamumuhay ng mga lokal na Ati. Napalaya man natin sa karumihan ang isla, hindi naman natin napalaya ang katutubong nababaon sa dumi ng pang-aalipusta ng mga korporasyong banyaga at lokal.

Sa muling pagbabalik ng ingay at sikip ng isla mula sa dagsa ng turista, sana hindi makalimutang paingayin ang isyu ng mga Aklano—na mapalaya sa mahirap na panlipunang kalagayan sa mayamang isla.

The post Laya(s): Ang Kahirapan sa Islang Mayaman appeared first on Manila Today.

The death of human rights lawyer Benjamin “Ben” Ramos Jr. last November 6 depicts the level of barbarity Philippine politics has sunk into and the staggering sense of inevitability of the consequences for the socially conscious Filipino intellectual.

One is hardly surprised at the fate of Ben Ramos Jr. a “passionate, dedicated and articulate” defender of “peasants, environmentalists, activists, political prisoners and mass organizations in Negros.” According to the National Lawyer Guild–International Committee, Ben “is the 34th lawyer killed under the Duterte administration.”

In a short span of two years under the Duterte administration, there has been a tremendous number of persecution and killings of lawyers, priests, religious workers, journalists, peasant leaders, student activists, and political rivals and the thousands of victims and affected by the immoral war on drugs. Political violence is no rarity in the country, but such level is quite unprecedented in recent history. For the first time in our national history we have a government, represented by the president, whose passion for violence is the guiding principle of most its policies. Thus encouraging and fomenting a culture of violence in a country that is devastated by the present socio-politico-economic crisis which seems to verge on hopelessness, compounded by the incompetence of past administrations. Whatever direction one looks, one expects to see blood: the excessive force and power allotted to the police and military who regularly abuse them; local politicians who, in imitation of the president, engage in their own brutal version of drug war; armed vigilante groups financed by powerful landowners in close company with the military and the police.

Despite all this, we encounter committed and courageous public intellectuals like Ben Ramos Jr. and that makes a difference and gives us hope.

Ben best stands for what a socially conscious intellectual means by the people he represented and the causes he fought for. Before his death he was “counsel for the Mabinay 6, six youth activists who were arrested in April 2018 on trumped up charges… and the Sagay 9, nine unionized sugarcane farmworkers who were brutally massacred on October 20 for occupying land that was rightfully theirs.”

And the way he lived is touchingly exemplary for its dignity and simplicity. Ben’s widow Clarissa recalled that most of his cases were unpaid; his poor clients, peasants and fishermen of his province, offer in return for Ben’s legal services “banana, fish, chicken, vegetables and sometimes Christmas lantern.” He owned neither a house nor a car in stark contrast to the extravagant, luxurious-loving lifestyles of our power-obsessed politicians who see our country through the tainted windows of their high-class cars. Nevertheless, in spite of the lack of material rewards, he dedicated his intelligence, compassion, energy, and gaiety to the oppressed folks.

It’s difficult to imagine our politicians getting paid with fruits and vegetables or poultry and not owning a house or a car of their own. Because if that were the case, none of our politicians today would run for office again.

Ben’s intellectual work as a lawyer was deeply connected to the suffering of farmers and fisherfolk of his hometown in Kabankalan City in Negros Occidental. He was organically linked to this oppressed class, living and working with them through Paghida.et sa Kauswagan Development Group (PDG), a nongovernment organization he cofounded to assist and support the farmers and fishermen in his town.

Such work affirms the side to which the Filipino intellectual dedicates himself: truth and justice, the need to assert the humanity of the oppressed as opposed to power and privilege, the search of status and wealth which is the overwhelming fashion in our political culture.

Although he could have taken a more comfortable path, Ben chose the peripheral, dangerous but significant role in and to the most oppressed class in our society. The role of a socially conscious public intellectual.

To be regarded as a public intellectual implies undertaking tasks outside his or her own specialized field which entails, as Edward Said the Palestinian-American intellectual noted and exemplified, “passionate engagement, risk, exposure, commitment to principles, vulnerability and being involved in worldly causes.”

 

The quest for truth and justice in a country like the Philippines is not only unrewarding, moreover frequently punished. The mixture of intelligence, compassion and action as embodied by Ben is a serious threat to the powers that be for it inspires emancipatory possibilities, preserving the ideals of freedom, love and justice which our elected leaders with their unique nihilism have utterly abandoned.

If the public looks up to politicians as public intellectuals from what Said underlines, from the most objective, rational point of view, politicians are a compete failure. Politicians who treat their work merely as a profession, as “something you do for a living, between the hours of nine and five with one eye on the clock, and another cocked at what is considered to be proper, professional behavior- not rocking the boat, not straying outside the accepted paradigms or limits making yourself marketable and above all presentable, hence uncontroversial and unpolitical and ‘objective’,” criticized Said.

On the other hand, to be a public intellectual in Ben’s representation is to face constantly the possibility of death. Threats, harassments, intimidation, blackmail are all part of the grim predicament confronting the intellectual. Political tagging the main technique whereby critics of the administration are automatically labelled as rebels, terrorists, communists, and even addicts. Ben’s name was on the terror list by the police. Tagging has been the ideological weapon and justification for most of the political killings in the country. Ben himself was not spared of this ridiculous repression. He was killed pitilessly in a mafia style shooting on November 6. He was 53 years old.

In the face of this level of human brutality, we are inspired by Ben’s courage, intelligence, and above all, his love for the small people. Ben’s unselfishness and intellectual calling seems too remote, too alien in our present age where excessive individualism, fame, narcissism, material possession, love of success are values to be prized and emulated. Yet he proved by his example the demanding responsibility of a true public intellectual and the cost of the pursuit of truth and justice.

Power and privilege and truth and justice are two incompatible and irreconcilable things. The intellectual (in Ben’s standards) cannot embrace the two together: to choose the former implies the renunciation of the latter. Power and privilege demands conformity and acquiescence “not straying outside the accepted paradigms or limits making yourself marketable and above all presentable, hence uncontroversial and unpolitical and ‘objective’”, remarked Said. On the other hand, truth and justice demand laborious and daring acts of moral courage, “passionate engagement, risk, exposure, commitment to principles, vulnerability and being involved in worldly causes.”

While politicians are a failed class of intellectuals the pervading culture of consumption has exacerbated our seriously ailing intellectual culture. The public now looks up to Kris Aquino, Boy Abunda, Karen Davila, Ted Failon and other mainstream figures as intellectuals despite their complete lack of understanding on serious issues. For quite obvious reason: they entertain; they do not teach to think. The addiction of entertainment in the Philippines has gone to irrational heights which is caused perhaps by our failed educational system which in part is a victim of a failed economy. Mindless entertainment does not require us to think, to exercise our critical acumen, but to be passive, to be subservient to what is being told us, to consume and consume: To be uncritical consumers.

Ben’s example suggests that we are more than consumers, that those who have the resources and privilege have the responsibility to take the side of truth and justice. This is a great task.

The post The Death of a Lawyer and The Responsibility of the Intellectual appeared first on Manila Today.

Daily news on the reactions of the Duterte administration’s security cluster over the three-year-strong ABS-CBN teleserye, “FPJ’s Ang Probinsyano” (originally starred by Philippine cinema’s King of Action and then-presidential aspirant or some may claim loser only through elections cheating—Fernando Poe, Jr.) were monitored in the last week, just like how Filipino audience hang on the stories of their favorite primetime soap operas.

Philippine National Police (PNP) chief Oscar Albayalde and Interior and Local Government Secretary Eduardo Año top-billed the daily tit-for-tat offensives against the Coco Martin-starrer hit action-drama series.

Albayalde and Año seem to be striking coordinated jabs against Ricardo Dalisay aka ‘Cardo’ (in the titular role of Ang Probinsyano) as they were consistent in threatening the show producers, creative team, actors and the Kapamilya network of being charged in court for “giving a bad impression of the Philippine police forces.” Duterte’s top security officials even banned the show’s production team from using PNP facilities and assets for taping and shooting purposes.

The PNP’s criticisms and threats to “FPJ’s Ang Probinsyano” drew flak from the show’s followers, legislators, netizens and cultural artists groups, as the PNP’s pronouncements were said to “set a dangerous threat to freedom expression.” Artists cry foul over issues of censorship, looming dictatorship and curtailment of artistic freedom—especially with the PNP’s offer to meddle into the storyline if only to stop their threats.

The attack against Cardo of his fellow men in uniform in the real world is not a new thing in our country’s history.

Voltes V and the Marcos dictatorship

‘Batang 70’s’ knows and remembers well how their childhood were robbed of their favorite animé shows by the late dictator president Ferdinand Marcos during the dark days of Martial Law.

Stories from Martial Law kids and survivors were clear that on 1979, the Marcos regime banned ‘Choudenji Machine Voltes V’ and other Super robot titles like ‘Mazinger Z’ or ‘Getter Robo’ and ‘Charlies Angels’ from being aired on television.

Despite having an extremely strong following, Voltes V and others were prohibited to be shown supposedly because “the station airing it was beating two other government-run station in the rating,” and “that the shows have violent contents and had negative impacts on children” during those times.

But most Filipinos did not buy such excuses from Marcos. Some says that the theme and storyline of Voltes V, narrating resistance against an aristocratic empire and unity and collective action to triumph against evil, is the real and main reason for the ban of this program.

Aside from its plot, more than the censorship against Voltes V, the attack of Marcos against free press and the worsening state of human rights under Martial Law were said to inspire the Filipino people in rising up in EDSA on 1986 that toppled down the tyrannical rule of Marcos.

True enough that Voltes V marked a historical significance in Philippine history.

Cardo and the Duterte dictatorship

Four decades after, history seems to be repeating itself with the repression of Cardo and ‘FPJ’s Ang Probinsyano.’

With the current run of the story of the hit series, characters portraying the oppressed Filipino people were starting to question the status quo as corruption, extrajudicial killings, rights abuses and other social ills were being rampant in the fictional teleserye setting.

The story even reflects issues of labor disputes, ecology, environment, mining, drugs, insurgency, peace, up to concerns of urban planning and rural set-up.

The production team of ‘FPJ’s Ang Probinsyano’ already defended their program and has been consistent in reiterating their disclaimer that the show is fictional and is not aimed to destroy reputation of individuals and institutions.

Aside from free expression advocates and groups, the show also gained sympathy from FPJ’s daughter and Philippine legislator Senator Grace Poe-Llamanzares, who also defended the program and said she sees nothing wrong with its plot as it sheds reality on the state of the police institution.

To normal viewers, the storyline of the show sometimes only mimics or echoes the headlines in the news—and this technique actually continually gave the show second wind in its long-run (when normally shows were signed for only three months and to extend depending on its popularity). What better way to grip viewers’ attention if not show their favorite actors portray and experience what normal people already know and experience in the real world?

The stories and plot of Voltes V characters up to the epic story of Ricardo Dalisay are part of fiction. But they do tell us to look to real issues and stories. And to lessons that prove people’s struggles and collective actions are needed to question and oppose oppression and social evils. To bring about change.

After three years of FPJ’s Ang Probinsyano, the story has wound and wound and now its millions of followers muse its inevitable happy ending, a happy ending for its protagonist who used to be in the blue uniform—if the show is even anywhere near it’s popularity’s end. And just like in television and movie programs, where conflicts were being resolved by confrontation scenes and that good prevails over evil acts, our social problems against dictatorship and tyranny in history may only lead to a common ending — the fall of dictator regimes and a happy ending of Filipino people struggling for genuine social change.

The post Cardo, Voltes V and the fall of dictators appeared first on Manila Today.

Nitong ika-16 ng Nobyembre ay dinaos ang ika-14 taong pag-aalala at paggunita sa pitong martir ng masaker Hacienda Luisita.

Muling nagkaisa ang mga magsasaka at iba’t-ibang sektor sa bayan upang igiit ang hustisya para sa mga manggagawang bukid at magsasaka ng Hacienda Luisita. Matapos ang 14 na taon, wala pa ring hustisya. Marami pa ang pinatay matapos ang masaker. Patuloy pa ring gumagawa ng pakana ang mga Cojuangco para mapigilan ang pagpapatupad ng desisyon ng Korte Suprema noong 2012 pabor sa pamamahagi ng lupa para sa mga magsasaka. At wala pa ring tunay na reporma sa lupa sa bansa.

Sa malakolonyal at malapyudal na sitwasyon dito sa ating bansa ay walang maaasahan ang mga magsasaka mula sa gobyerno. Sa loob ng napakaraming administrasyon, hindi lamang sa pamumuno ng mga Cojuangco-Aquino na makailang-ulit na kinakitaan ng masaker ng mga magsasaka ang paghahari (halimbawa na lang ang masaker sa Mendiola noong 1987 nang pangulo si Corazon Aquino at kapapangako ng reporma sa lupa matapos mapatalsik sa puwesto ang diktador na si Ferdinand Marcos, Sr. at ang pamamaril sa Kidapawan sa mga magsasakang matagal nang pinagkaitan ng pinangakong rleeif goods at namamatay sa gutom buhat ng pananalasa ng el niño), mas inuuna ang interes ng iba at tanging pinagsisilbihan lamang ang mga naghaharing uri.

Si Nanay Luning, 55 taong gulang, kasapi ng Alyansa ng mga Manggagawang Bukid sa Asyenda Luisita (Ambala) at isa sa mga biktima ng pamamaril sa hanay ng mga magsasaka noong Nobyembre 16, 2004. Nakaligtas siya sa masaker.

Ani Nanay Luning, “Taas sweldo at dagdag trabaho lang ang hinihingin namin.”

Nang taong iyon, nasiwalat na ang mga manggagawang bukid at magsasaka ng Hacienda Luisita ay nakatatanggap na lamang ng siyam na piso kada araw ng paggawa mula nang sila ay gawing ‘stock holder’ ng kumpanya nang piniling opsyon ng mga may-ari ng asyenda ang stock distribution option sa ilalim ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) ng noo’y Pangulong Corazon Cojuangco-Aquino—isa rin sa mga may-ari ng asyenda.

Ang karanasang iyon ang nagpaigting sa kanilang pakikibaka para sa tunay na reporma kung saan palagian ang kanilang pagluwas kada martes patungong Maynila upang ihayag ang kanilang mga hinaing. May kakapusan man sa budyet ay pilit nila itong pinagkakasya, magising lang ang habag na konsenysa ng Korte Suprema. Bumuo rin sila ng mga piketlayn sa 10 barangay at dalawang paggawaang saklaw ng asyenda. Ngunit imbes na pakinggan ang kanilang mga hinaing ay karahasan pa ang sinagot sa kanila.

Mga ilang araw ring ‘di nakikita ng maayos si Nanay Luning matapos ang araw ng masaker.

Hinagisan daw sila ng malalaking tipak ng mga bato. Animo’y mga patak na lamang ng ulan na nanggaling sa langit. Tila di pa ata nakuntento at sila ay pinaulanan ng tear gas.

Naalala ni Nanay Luning noon, imbis na magpatinag ay mas lalong umusbong ang tapang sa puso nila. Ngunit masyadong berdugo ang kaaway, Naglabas pa sila ng mga APC at pinaulanan ng bala ang mga magsasakang tanging hiling lang ay lupang sakahan.

Ang masaker ay nagresulta ng mahigit 120 na sugatan, mahigit 130 na nadakip, ‘di tiyak na bilang ng nawawala at pitong namatay.
Tila isang milagro para kay Nanay Luning ang kanyang pagkakaligtas, maging na rin ang kanyang pamilya.

Sa kabila ng madilim na pangyayari, nagpatuloy sila Nanay Luning.

Sapagkat, muli silang bumalik upang kuhanin ang mga kasamang binawian ng buhay at mga sugatan.

“Walang takot kaming nagbalik dito, kinuha namin ang mga bangkay, dinala namin mula dito. Dito namin sila mismo ibinurol,” kwento ni Nanay Luning.

Muli rin daw nilang itinayo ang kanilang mga kubol at patuloy daw silang sisigaw hanggang sa kanila’y may nabubuhay, hanggang sila’y humihinga.

Kahit papano’y may naging usad ang usad naman ang usapin sa lupa, ngunit ‘di pa rin tuluyang napagtatagumpayan dahil sa nirereklamo ng mga magsasaka sa kabulukan ng sistema at pakikipagsabwatan ng Department of Agrarian Reform sa pamilya Cojuangco.

May mga lupang naipamahagi ngunit tila ginawa pa itong isa laro. Ang mabubunot sa tambyolo ang siyang makakatanggap ng halos 0.6 lamang na hektaryang lupa. Kakarampot na nga lang ay naramdaman nilang pinaglalaruan pa sila.

“Para kaming nasa game show na kung sino ang mabubunot ay siyang papalarin,” wika ni Nanay Luning.

Hiniling nila na sana’y ang lupang matatanggap nila ay yung dati na nilang tinatamnan upang ‘di na sila mahirapan mag-asawa.

“Kung kulang, pwede namang dagdagan. Kung sobra, maari naman nilang bawasan,” sabi ni Nanay Luning.

Ngunit sila’y mga bingi’t bulag.

Ang mga lupang kanilang natanggap ay malayo ang distansya sa isa’t-isa. Mapahanggang ngayon ay patuloy pa rin silang tinatakot ng mga militar.

“Di natin masasabi kung hanggang saan ang buhay natin. Ika nga ni Nanay Luning ay mas maganda nang nabuhay ka ng alam mong ikaw ay lumaban kaysa sa alam mo namang inaapi ka na, wala ka pang ginagawa,” sabi ni Nanay Luning.

Naikumpara niya nga ang pakikibaka sa isang taong nag-aabang na malalaglag ang prutas sa bibig n’ya.

“Walang mangyayari kung tutunganga ka lang, kailangan mong tumindig para maabot ang yung minimithi,” wika niya.

Ang tanging panawagan lamang ni Nanay Luning ay yung mawala na ang mga militar na dinedeploy nila. Mga militar na nagkakampo na wala nang ibang ginawa kundi takutin ang mamamayan.

Hiling rin niya, sana’y huwag panghinaan ng loob ang kanyang kasama. Mas paigtingin pa ang init ng pakikibaka.

“Huwag matakot o panghinaan ng loob upang ang tagumpay ay pare-parehas nating makamtan,” sumamo ni Nanay Luning.

Mula sa mga tinuran ni Nanay Luning, dapat nating balikan ang mga aral ng sama-samang pagkilos ng mga mangangawang bukid at magsasaka mula sa Hacienda Luisita. Muli nating dakilain ang pitong martir na inalay ang kanilang buhay sa ngalan ng pakikibaka para sa makatwirang sahod. Muli nating parangalan ang lahat pang nagmartir matapos ang masaker—dahil sila ay magsasaka, aktibista, pari o lider na sumuporta sa pakikipaglaban ng magsasaka. Muling gunitain ang welgang bayan na magbibigay sa atin ng inspirasyon upang pag-ibayuhin pa ang laban kontra sa monoplyong kontrol sa lupa ng nga naghaharing uri dito sa bansa.

The post #HLMXIV: Luisita, buhay sa alaala, buhay na pakikibaka appeared first on Manila Today.